Van wie is de stad? Van iedereen, zou het antwoord idealiter luiden. Maar wát is het waar iedereen aanspraak op zou kunnen of mogen maken? En vooral ook, wáár dan? Wat is rechtvaardig bij de bepaling van wie wat krijgt in de stad en waar?

‘De rechtvaardige stad’ wordt ten onrechte vaak gezien als een concept dat voor slechts één uitleg vatbaar is. Voortdurend worden verschillende perspectieven nagestreefd die strijdig met elkaar zijn. Vier van die perspectieven - de welvarende stad, de egale stad, de voorzienende stad en de vrije stad - worden in dit essay uitgewerkt en doorgeredeneerd op hun toepassing in stedelijk beleid.

Zicht op meerdere perspectieven biedt ruimte voor discussie en voor beter onderbouwd beleid. Daarmee geeft dit essay handvatten aan beleidsmakers om een moeilijk te grijpen begrip als ‘rechtvaardige stad’ concreter en bewuster invulling te geven. Ook biedt het houvast voor het maatschappelijke debat en voor het voeren van effectief en legitiem stedelijk beleid.


Edwin Buitelaar is onderzoeker stedelijke ontwikkeling bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en bijzonder hoogleraar binnen het Departement Sociale Geografie en Planologie van de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek gaat zowel over processen van woning-, vastgoed- en gebiedsontwikkeling als over de uitkomsten daarvan, zoals segregatie, ongelijkheid, gentrificatie en betaalbaarheid.

Van wie is de stad? Van iedereen, zou het antwoord idealiter luiden. Maar wát is het waar iedereen aanspraak op zou kunnen of mogen maken? En vooral ook, wáár dan? Wat is rechtvaardig bij de bepaling van wie wat krijgt in de stad en waar?

‘De rechtvaardige stad’ wordt ten onrechte vaak gezien als een concept dat voor slechts één uitleg vatbaar is. Voortdurend worden verschillende perspectieven nagestreefd die strijdig met elkaar zijn. Vier van die perspectieven - de welvarende stad, de egale stad, de voorzienende stad en de vrije stad - worden in dit essay uitgewerkt en doorgeredeneerd op hun toepassing in stedelijk beleid.

Zicht op meerdere perspectieven biedt ruimte voor discussie en voor beter onderbouwd beleid. Daarmee geeft dit essay handvatten aan beleidsmakers om een moeilijk te grijpen begrip als ‘rechtvaardige stad’ concreter en bewuster invulling te geven. Ook biedt het houvast voor het maatschappelijke debat en voor het voeren van effectief en legitiem stedelijk beleid.


Edwin Buitelaar is onderzoeker stedelijke ontwikkeling bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en bijzonder hoogleraar binnen het Departement Sociale Geografie en Planologie van de Universiteit Utrecht. Zijn onderzoek gaat zowel over processen van woning-, vastgoed- en gebiedsontwikkeling als over de uitkomsten daarvan, zoals segregatie, ongelijkheid, gentrificatie en betaalbaarheid.